Dane satelitarne ułatwią planowanie błękitno-zielonej infrastruktury

Błękitno-zieloną infrastrukturę tworzą m.in. stawy retencyjne, niecki, zbiorniki, rowy bioretencyjne lub infiltracyjne, ogrody deszczowe, zielone przystanki, dachy, fasady i ściany, nawierzchnie przepuszczalne, podłoża strukturalne, tereny zielone i mokradła. Jest to bardzo ważny element struktury miasta, gdyż pomaga w zatrzymywaniu wody opadowej, chroni przed podtopieniami i powodziami błyskawicznymi, a także pozytywnie wpływa na warunki termiczne.

Błękitno-zielona infrastruktura, aby spełniać swe zadanie, nie może być jednak zlokalizowana gdziekolwiek. We współczesnych miastach każda inwestycja musi być zgodna z dokumentami planistycznymi i odpowiadać normom technicznym i środowiskowym. Znalezienie miejsca, w którym można wykopać staw retencyjny, rów bioretencyjny lub infiltracyjny czy chociażby zielony przystanek, staje się więc zadaniem trudnym i czasochłonnym. Zmienić to mają analizy danych satelitarnych.

– Wysoko nad naszymi głowami codziennie przelatują satelity, rejestrując ogromne ilości danych dotyczących Ziemi, w tym również amerykański satelita Landsat 8 – wyjaśnia dr inż. Szymon Czyża. – Obrazy satelitarne są następnie udostępniane publicznie i bezpłatnie. Stanowią cenne źródło zarówno dla administracji publicznej, jak i dla sektora prywatnego. Wyzwaniem jest wyciągnięcie z tej rzeki danych tych najbardziej potrzebnych oraz znalezienie dla nich praktycznych zastosowań. Dzięki nim, stosując odpowiednie narzędzia i parametry, można wskazywać miejsca odpowiednie dla błękitno-zielonej infrastruktury. Każde z tych miejsc musi spełniać określone normy techniczne i środowiskowe oraz mieć uzasadnienie społeczne – dodaje.

Wykaz optymalnych miejsc do lokalizacji błękitno-zielonej infrastruktury naukowcy opracowali dla Olsztyna. Za podstawę posłużyły im obrazy satelitarne z 2023 r. Autorską metodą wyznaczyli 31 optymalnych lokalizacji dla stawów retencyjnych, 1615 lokalizacji dla rowów bioretencyjnych, 39 dla rowów infiltracyjnych i 39 dla zielonych przystanków. W dalszych badaniach wykorzystali obrazy termalne do ustalenia lokalizacji miejskich wysp ciepła. W tym celu przeanalizowali zdjęcia satelitarne Olsztyna wykonane podczas letnich miesięcy w latach 2021–2022. Wynik był zgodny z przewidywaniami – tam, gdzie najwięcej pozbawionych roślinności placów i ulic, a więc w centrum miasta, było najgoręcej.

– Nie chodzi nam jednak o pokazanie, gdzie jest gorąco. To każdy czuje – tłumaczy dr inż. Anna Kowalczyk. – Jeśli na taką mapę nałoży się mapę demograficzną pokazującą nie tylko gęstość zaludnienia, ale i strukturę wiekową mieszkańców, to na podstawie lokalizacji tych wysp widzimy, gdzie najbardziej potrzeba roślinności i zielonej infrastruktury. A najbardziej jej potrzeba tam, gdzie są małe dzieci i ludzie starsi – wyjaśnia.

Zaproponowana metoda jest uniwersalna i można ją zastosować w innych miastach. Naukowcy pracują nad kolejną publikacją związaną z tym tematem.