[1651-1700] - 1665

Angielski fizyk i matematyk Izaak Newton (1643-1727) formułuje prawo powszechnego ciążenia i trzy zasady dynamiki.

[1651-1700] - 1664

Jan Peterson Hain, lekarz z Kieżmarku, pisze "Traktacik mały" - pierwszy podręcznik do pomiarów stolikowych wydany w języku polskim. Jest to przekład wybranych fragmentów "Geometrii praktycznej" Daniela Schwentera z 1627 r.

[1651-1700] - 1663

James Gregory (1638-75), szkocki fizyk i matematyk, opisuje teleskop zwierciadlany (reflektor) złożony z dwóch zwierciadeł wklęsłych, zwany teleskopem Gregory'ego. Zastosowanie tego wynalazku umożliwiło zredukowanie długości lunet.

[1651-1700] - 1663

Ukazała się mapa Królestwa Polskiego i Księstwa Litewskiego wykonana przez Mercatora (Gerharda Kremera).

[1651-1700] - 1662-1672

Holenderski kartograf Joan Blaeu (1596-1673) publikuje "Atlas Major" (Wielki atlas), w którym na ponad 600 mapach zaprezentowany został kartograficzny obraz ówczesnego świata. Atlas ukazał sie w kilku wersjach językowych (holenderska, łacińska, francuska, hiszpańska), w zależności od edycji w 9-12 tomach.

[1651-1700] - 1662

Pierre de Fermat (1601-65), matematyk francuski, formułuje zasadę optyczną, zw. zasadą Fermata, według której światło biegnie z punktu A do B po linii, dla której tzw. droga optyczna jest najkrótsza, z niej wyprowadzić można prawa odbicia i załamania promienia światła. Fermat wyprowadził równania linii prostej, paraboli, hiperboli i okręgu oraz określił ogólną metodę znajdowania ekstremów funkcji.

[1651-1700] - 1662

Anglik Samuel Morland (1625-95), matematyk i wynalazca, prezentuje królowi Edwardowi II mechaniczną maszynę liczącą, umożliwiającą dodawanie i odejmowanie.

[1651-1700] - 1660

Włoch Giambattista Riccioli (1598-1671), jezuita, astronom, kartograf, wykonuje pomiary triangulacyjne w okolicach Turynu.

[1651-1700] - 1660

Pojawiają się pierwsze zapiski mówiące o stosowaniu w Polsce stolika mierniczego.

[1651-1700] - 1659

Józef Naronowicz-Naroński (1610-78), inżynier wojskowy i kartograf, ukończył "Xięgi Nauk Mathematycznych" - trzytomowe dzieło, w którym opisał m.in. pomiary triangulacyjne, technikę prowadzenia pomiarów miast i terenów trudnodostępnych. W latach 1660-78 był nadwornym kartografem elektora brandenburskiego. Jako pierwszy wykonał na terenie Polski pomiary triangulacyjne; był autorem map ponad 40 powiatów na terenie Prus Książęcych.

[1651-1700] - 1657

Christiaan Huygens (1629-95), holenderski fizyk i astronom, konstruuje pierwszy zegar wahadłowy, który pozwala na dokładniejszy niż dotychczas pomiar czasu.

[1651-1700] - 1654

Kataster rustykalny - pierwszy spis gruntów w Czechach.

[1651-1700] - 1651

Niklaus Kauffman (1620-87), niemiecki matematyk, geograf i astronom, wydaje trzy dzieła z dziedziny trygomometrii i astronomii: "Trigonometria sphaericorum logarithmica", "Cosmographia" i "Astronomica sphaerica".

[1601-1650] - 1648

Balise Pascal (1623-62), francuski matematyk, fizyk i filozof wyjaśnia funkcjonowanie barometru jako wynik oddziaływania ciśnienia atmosferycznego.

[1601-1650] - 1647

Gdański astronom Jan Heweliusz (1611-87) wydaje dzieło pt. "Selenografia, czyli opisanie Księżyca", które zawiera m.in. dokładne mapy Księżyca. Powstały one w wyniku szkicowania obrazu z lunety zrzutowanego na ekran.

[1601-1650] - 1645

Tytus Liwiusz Burattini, Tytus Boratyni (1617-82) z pochodzenia Włoch, mechanik, metrolog, podróżnik i wynalazca, przedstawił opis wagi hydrostatycznej. W latach 1837-41 Boratyni brał udział w pomiarach topograficznych wzdłuż Nilu (w Egipcie). W 1665 r. otworzył w Ujazdowie własne obserwatorium astronomiczne.

[1601-1650] - ok. 1645

Lekarz z Kieżmarku - Jan Peterson Hain zaprezentował po raz pierwszy w Polsce stolik mierniczy.

[1601-1650] - 1643

Rejestr Jana Otrębusza, miernika ziemi warszawskiej - pierwszy wykaz gruntów w Warszawie; obok powierzchni gruntów wymienieni są także ich aktualni i wcześniejsi właściciele.

[1601-1650] - 1641

Po trzech latach studiów Blaise Pascal (1623-62), francuski matematyk, fizyk i filozof konstruuje mechaniczną maszynę sumującą "Arithmetique", opartą na działaniu skomplikowanego zestawu kół zębatych. Mosiężna skrzynka z ośmioma tarczami z przodu potrafiła dodawać i odejmować. Pascal zbudował maszynę, aby ułatwić pracę swemu ojcu, poborcy podatkowemu. W sumie wykonał 50 egzemplarzy urządzenia.

[1601-1650] - 1640

Anglik William Gascoigne (1612-44) konstruuje krzyż nitek (krzyż nici umieszczony w płaszczyźnie ogniskowej, umożliwiający precyzyjne określenie punktu obserwacji). Koncepcja zrodziła się przypadkowo podczas obserwacji sieci utkanej przez pająka. Gascoigne skonstruował również mikrometr - urządzenie montowane w lunecie i pozwalające na pomiar niewielkich odległości kątowych pomiędzy obserwowanymi obiektami.

[1601-1650] - 1639

Gerard Desargues (1593-1661), francuski matematyk i architekt, publikuje dzieło znane jako "Brulion", w którym przedstawia wyniki badań nad geometrią rzutową.

[1601-1650] - 1638

Sztygar Marcin German wykonuje mapy podziemnych wyrobisk kopalni soli w Wieliczce; pierwsze tego typu mapy w Polsce (wygrawerowane przez znanego ówczesnego sztycharza Wilhelma Hondiusa z Hagi).

[1601-1650] - 1637

René Descartes, Kartezjusz (1596-1650), francuski filozof i matematyk, publikuje "La Géométrie", w której opisuje układ współrzędnych (układ kartezjański) i zastosowania algebry w geometrii. Wprowadził osie współrzędnych, a dzięki nim liczbowy opis figur geometrycznych - płaszczyzna kartezjańska. Dzieło przyczyniło się do rozwoju geometrii analitycznej oraz powstania rachunku różniczkowego i całkowego. Kartezjusz wprowadził pojęcie funkcji i zmiennej oraz oznaczenia x, y, z dla wielkości niewiadomych i a, b, c dla danych oraz stałych.

[1601-1650] - 1637

Wojskowy inżynier, topograf Fryderyk Getkant (ok. 1600-66), wykonał dokładną mapę ujścia Wisły, Półwyspu Helskiego i Zatoki Puckiej - "Tabula topographica demonstrans situm Sinus Pucensis a Porta Weisselmunde usque ad Peninsulam Hel". Była to pierwsza polska mapa morska. Getkant był m.in. autorem atlasu obejmującego rejon Pomorza i Prus oraz planów Lwowa i Malborka.

[1601-1650] - 1636

Ukazuje się pierwsza polska publikacja o deklinacji magnetycznej napisana przez Jana Brożka (1585-1652) z Kurzelowa, profesora matematyki i astronomii.

[1601-1650] - 1636

Andreas Hindenberg wykonał wielkoskalową mapę ziemi pszczyńskiej (skala 1:16 200 do 17 850, wymiary 2,5x3 m) "Ichnoortographia Plesniaca" - jest to najstarsza mapa gospodarcza obejmującą rejon Polski.

[1601-1650] - 1635

Jonas Scultetus (1603-64), jurysta ze Szprotawy, wydaje Mapę Śląska. Jest autorem m.in. map księstw: głogowskiego, wrocławskiego, legnickiego, nysko-grodkowskiego.

[1601-1650] - 1635

Angielski matematyk Henry Gellibrand (1597-1636) udowadnia, że bieguny magnetyczne Ziemi zmieniają swe położenie.

[1601-1650] - 1634

Peter Krüger (1580-1639), profesor matematyki, geodeta miasta Gdańska, publikuje tablice logarytmiczne dla liczb od 1 do 10 000, logarytmy funkcji trygonometrycznych i opisuje prace J. Napiera oraz H. Briggsa.

[1601-1650] - 1634

Ludwik XIII wydaje dekret, w którym wskazuje, że południk "0" przebiega przez wyspę Ferro leżącą w archipelagu wysp Kanaryjskich.

[1601-1650] - 1633-1635

Brytyjski matematyk Richard Norwood przemierzył dystans 208 mil (Londyn-York) w ramach pomiaru stopnia. Długość mierzył za pomocą łańcuchów. Długość łuku stopnia wyniosła 110,72 km; według Norwooda wynik obarczony był błędem +/- 600 m.

[1601-1650] - 1632

Włoski astronom i filozof Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642) wydaje dzieło "Dialog o dwóch najważniejszych układach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym", w którym uzasadnia teorię heliocentryczną.

[1601-1650] - 1631

Francuski matematyk i naukowiec wynalazca Pierre Vernier (1584-1638) w dziele "La Construction, lusage, et les priprietes du quadrant nouveau de mathematiques" prezentuje koncepcję noniusza.

[1601-1650] - 1631

Na Akademii Krakowskiej powstaje pierwsza w historii nauk technicznych w Polsce katedra Geometrii Praktycznej ufundowana przez Adama Strzałkę (1585-1652). Katedra działała przez ok. 150 lat do czasu reformy uczelni przeprowadzonej przez Hugona Kołłątaja.

[1601-1650] - 1630

Włoch Francesco Generini proponuje zastosowanie lunety jako celownika w przyrządach pomiarowych.

[1601-1650] - 1630

Kapitan Wilhelm le Vasseur de Beuplan (1600-73), inżynier wojskowy i kartograf, zostaje przyjęty na służbę do króla Zygmunta III Wazy. Beauplan kierował pracami pomiarowymi na Ukrainie, Podolu i Wołyniu; ich wynikiem była wydana w 1662 r. mapa specjalna Ukrainy. Brał udział w wytyczaniu granicy polsko-moskiewskiej. Wykonał precyzyjne pomiary położenia geograficznego ujścia Dniepru, co pozwoliło skorygować błędny zasięg Morza Śródziemnego pokazywany na mapach od czasów Ptolemeusza.

[1601-1650] - 1630

Claude Mydorge (1585-1647), francuski matematyk i fizyk, podaje precyzyjnie szerokość geograficzną Paryża.

[1601-1650] - 1630

Powstaje pierwszy rejestr katastralny w Szwecji (Jondebocker), będący spisem nieruchomości do celów podatkowych. Oprócz spisu wykonano także mapy (ok. 600), które były graficznym "opisem" ksiąg katastralnych. Prace zakończono w 1650 r.

[1601-1650] - 1629

Krzysztof Arciszewski (1592-1656) kapitan w holenderskiej Kompanii Zachodnio-Indyjskiej, prowadzi w Brazylii pomiary kartograficzne i badania etnograficzne. Po powrocie do Polski (1646) został generałem artylerii koronnej i zajmował się budową fortyfikacji i przepraw mostowych.

[1601-1650] - 1628

Angielski matematyk Henry Briggs (1561-1630) publikuje tablice logarytmiczne (dla liczb 1-100 000) z dokładnością do 14 miejsc po przecinku. Briggs rozwinął teorię Napiera i uzgodnił z nim, że podstawą logarytmów będzie liczba 10.

[1601-1650] - 1628

W Szwecji powstaje pierwsza mapa wielkoskalowa "Geometriska Jordebocker" obejmująca dobra królewskie.

[1601-1650] - 1627

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, ukończył tablice Rudolfińskie - tablice ruchu planet.

[1601-1650] - 1626

Albert Girard (1595-1632), francuski matematyk, publikuje traktat o trygonometrii, w którym po raz pierwszy używa skrótów "sin", "cos" i "tan". Ponadto podaje wzór na pole trójkąta sferycznego.

[1601-1650] - 1624

Król Władysław IV sprowadza do Polski sztycharza Willema de Hondta Hondiusa (1597-1658).

[1601-1650] - 1623

Niemiecki pastor Wilhelm Schickard (1592-1635), matematyk i konstruktor, w liście do Johanna Keplera załącza rysunek "zegara", który może wykonać 4 operacje arytmetyczne i obliczyć pierwiastek kwadratowy. Rok później powstaje pierwszy mechaniczny kalkulator.

[1601-1650] - 1621

Holender Willebrod Snell van Royen, Snellius (1580-1626) profesor matematyki, sformułował prawo załamania światła.

[1601-1650] - 1621

Angielski matematyk William Oughtred (1574-1660) wynalazł suwak logarytmiczny.

[1601-1650] - 1620

Walijczyk Edmunt Gunter (1581-1626), profesor astronomii i wynalazca, publikuje "Canon Triangulorum" tablice funkcji sinus i tangens. Gunter jest uważany za wynalazcę łańcucha mierniczego (ok. 1617).

[1601-1650] - 1620

Wilhelm Schickard (1592-1635), niemiecki pastor matematyk i konstruktor, proponuje zastosowanie triangulacji w pomiarach kraju.

[1601-1650] - 1619

Johannes Kepler (1571-1630) niemiecki astronom i fizyk, w dziele "Harmonia świata" ogłasza trzecie prawo ruchu planet.

[1601-1650] - 1617

Ukazuje się drugi tom "Geometriae practicae novae", w którym Daniel Schwenter (1585-1636), niemiecki profesor hebraistyki i matematyki, opisuje techniki pomiarów geodezyjnych. W tomie trzecim (1618) prezentuje instrumenty pomiarowe wraz ze "stolikiem pomiarowym" skonstruowanym przez Johanna Richtera (Praetorius). Schwenter opisał również ruchomy dwusoczewkowy obiektyw w kamerze obscura i dał podstawy do budowy obiektywu szerokokątnego (1636).

[1601-1650] - 1616

W Anglii używane są do pomiaru długości łańcuchy. Mają 16,5 stopy długości i składają się z 10 ogniw.

[1601-1650] - 1615

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, wydaje pracę "Nova stereometria doliorum vinarorum", w której zajmuje się pojemnością beczek, polem powierzchni i objętością brył. W obliczeniach stosuje rachunek różniczkowy.

[1601-1650] - 1614-1616

Holender Willebrord Snell van Royen, Snellius (1580-1626), profesor matematyki, wykonuje pomiary triangulacyjne do określenia odległości między miastami Aalkmar i Bergen op Zoom w Holandii. Na tej podstawie oblicza długość jednego stopnia szerokości geograficznej, dzięki czemu jest w stanie określić obwód Ziemi (38 500 km). Do pomiarów używał mosiężnego kwadrantu o promieniu 60 cm, a baza początkowa miała długość 328 m.

[1601-1650] - 1614

John Napier, Naper (1550-1617), szkocki matematyk, w dziele "Mirifici logarithmorum canonis descriptio" (Opis cudownej zasady logarytmów) publikuje tablice odkrytych przez siebie logarytmów. W 1617 r. w pracy "Rabdologiae" objaśnia zasady stosowania tzw. kości Napiera, ponumerowanych pałeczek z kości słoniowej, używanych jako pierwotny mechaniczny kalkulator. Za pomocą "kości" przedstawia dzielenie poprzez odejmowanie, a mnożenie przez dodawanie.

[1601-1650] - 1613

W Amsterdamie ukazuje się II wydanie mapy Wielkiego Księstwa Litewskiego (Magni Ducatus Lithuaniae...) wykonane w skali ok. 1:1,3 mln przez kartografa i rytownika Tomasza Makowskiego na polecenie księcia Mikołaja Radziwiłła Sierotki. Mapa obejmuje teren Wielkiego Księstwa po 1569 r. oraz przyległe obszary, a wykonana została dla rozstrzygnięcia sporów granicznych pomiędzy Litwą i Koroną.

[1601-1650] - 1613

W kolegium jezuickim w Kaliszu jezuita Karol Malapert z Mons (1581-1630) po raz pierwszy w Polsce wykorzystał lunetę do obserwacji astronomicznych.

[1601-1650] - 1612

Ukazuje się "Krótki komentarz do nawigacji" gdańszczanina Bartholomaeusa Keckermanna (1571-1609), pierwsza tego typu publikacja w Polsce.

[1601-1650] - 1611

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, konstruuje lunetę astronomiczną zbudowaną z dwóch soczewek skupiających (luneta Keplera); opisuje zjawisko załamania światła i podstawy przestrzennego widzenia.

[1601-1650] - 1610

Holender Willebrord Snell van Royen, Snellius (1580-1626), profesor matematyki, zakłada pierwszą sieć triangulacyjną z bazą pomiarową.

[1601-1650] - 1610

Powstaje rozprawka "Geodesia distantiarum sine instrumenta" (Geodezja odległości bez przyrządów) Jana Brożka, Ioannes Broscius (1585-1652) z Kurzelowa, teologa, profesora matematyki i astronomii, rektora Akademii Krakowskiej.

[1601-1650] - 1609

Thomas Harriot (1560-1621), angielski matematyk i astronom, dokonuje pierwszych w Anglii obserwacji Księżyca za pomocą teleskopu. Na ich podstawie szkicuje obraz jego powierzchni.

[1601-1650] - 1609

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, w dziele "Astronomia Nova" opublikował dwa pierwsze prawa ruchu planet, w 1619 r. - trzecie. Prawa te ugruntowały teorię Kopernika.

[1601-1650] - 1609

Włoski astronom i filozof Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), buduje lunetę o trzykrotnym (a wkrótce o ośmiokrotnym powiększeniu), którą prezentuje weneckim senatorom. Instrument stale ulepsza i wykorzystuje w obserwacjach astronomicznych. Teleskop o 20-krotnym powiększeniu posłużył Galileuszowi do odkrycia w 1610 r. gór na Księżycu i satelitów Jowisza.

[1601-1650] - 1608

Hans Lippershey (ok.1570-1619), pochodzący z Niemiec holenderski optyk, projektuje lunetę optyczną i uzyskuje patent rządu holenderskiego na swój wynalazek. Wkrótce luneta/teleskop dociera do innych krajów europejskich. W kwietniu 1609 r. pojawia się w jednym ze sklepów optycznych w Paryżu, kilka miesięcy później we Włoszech. Na podstawie pomysłu Lippersheya Galileusz konstruuje własną lunetę. Równolegle nad lunetą pracowali także Zacharias Janssen i James Metius.

[1601-1650] - 1608

W rejestrze właścicieli domów w Kaliszu wymienione są nazwy ulic.

[1601-1650] - 1606

Holender Willebrord Snell van Royen, Snellius (1580-1626) profesor matematyki, podejmuje pierwszą próbę pomiaru stopnia łuku południka.

[1601-1650] - 1603

Christopher Scheiner (1575-1650) wynalazł pantograf - urządzenie służące do mechanicznego kopiowania i zmniejszania lub powiększania rysunków.

[1601-1650] - 1602

Włoski astronom i uczony Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), mierzy wielkość przyśpieszenia ziemskiego.

[1501-1600] - 1600

Wiliam Gilbert (1544-1603) publikuje dzieło "De magnete", w którym opisuje poznane dotąd zjawiska magnetyczne. Twierdzi, że Ziemia sama jest magnesem; wcześniej uważano, że igłę magnetyczną poruszają gwiazdy. Udowadnia, ża "siły przyciągania" bursztynu nie są natury magnetycznej lecz elektrycznej.

[1501-1600] - 1596

Walter Clemens, holenderski inżynier i kartograf, opracował mapę nawigacyjną (portolan) zachodniej części Zatoki Gdańskiej.

[1501-1600] - 1595

Krzysztof Clavius (1538-1612), niemiecki matematyk, pisze książkę "Novi caledarii romani apologia", w której wyjaśnia zasady opracowanej przez siebie reformy kalendarza.

[1501-1600] - 1590

Król Zygmunt III ustanawia stanowisko geometry dla kopalni soli w Wieliczce.

[1501-1600] - 1590

Niemiecki matematyk Johannes Richter, Praetorius (1537-1616) zbudował stolik topograficzny. Przyrząd składał się z kwadratowej płyty umieszczonej na statywie i alidady. Stolik służył do wykonywania map bezpośrednio w terenie. W XVII i XVIII w. był to podstawowy przyrząd wykorzystywany w pomiarach topograficznych. W niewielkim stopniu udoskonalany miał zastosowanie aż do drugiej połowy XX wieku.

[1501-1600] - 1588

Za panowania Zygmunta III Wazy pojawia się pierwszy zapis konstytucyjny, mówiący o księgach hipotecznych: "każda majętność ziemska będzie miała oddzielną księgę, choćby się składała z różnych części do różnych właścicieli należących, byleby te części w jednym obwodzie położone były i majętność pod jednym imieniem składały, które to jednak części w wykazie hipotecznym oznaczone będą podług alfabetu".

[1501-1600] - 1585

Holenderski uczony Simon Stevin (1548-1620) w pracy "De Theinde" przedstawił systematyczne i kompletne podstawy rachunku dziesiętnego. Stevin opisał m.in. zasady tworzenia rysunku perspektywicznego i podstawy miernictwa; w 1608 r. w "Pamiętnikach matematycznych" bronił teorii heliocentrycznej Kopernika.

[1501-1600] - 1585

Holenderski kartograf Gerhard Kremer znany jako Mercator (1512-94) użył po raz pierwszy nazwy atlas dla zbioru map. Faktycznie atlasem było już w 1570 r. dzieło Orteliusa "Theatrum Orbis Terrerum".

[1501-1600] - 1584

Niderlandzki geometra P. Bruinss przedstawił za pomocą izobat głębokość rzeki Spaarne.

[1501-1600] - 1583

Włoski astronom i filozof Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642) odkrył prawa ruchu wahadła (izochronizm).

[1501-1600] - 1582

Papież Grzegorz XIII (1502-85), wprowadza nowy kalendarz (Gregoriański), którego założenian opracowali włoski fizyk Aloysius Lilius (1510-76) i niemiecki astronom Krzysztof Klawiusz (1538-1612). Po środzie, 4 października 1582 r. nastąpił czwartek, 15 października. Reforma była konieczna ponieważ daty równonocy i przesileń coraz bardziej odbiegały od prawdziwych ze względu na niedokładności stosowanego wtedy kalendarza Juliańskiego. Było to niekorzystne m.in. ze względów liturgicznych.

[1501-1600] - 1579

Francois Viete (1540-1603) francuski matematyk i astronom, opracowuje tablice funkcji trygonometryczych (Canon Mathematicus, Universalium Inspectionum Liber Singularis), w których podał wartość sinusa z dokładnością do 10-8. W dziele pt. "Effecitionum geometricarum canonica recensio" zawarł podstawy geometrii analitycznej. Viete był twórcą zapisu algebraicznego, podał m.in. ogólne zasady rozwiązywania równań drugiego, trzeciego i czwartego stopnia, wprowadził wzory na sumę i iloczyn pierwiastków równania kwadratowego. Jako pierwszy zastosował oznaczenia literowe dla wielkości niewiadomych.

[1501-1600] - 1578

Król Stefan Batory dał jezuitom z kolegium wileńskiego przywilej na założenie Akademii Wileńskiej. Rok później dokument zatwierdził papież Grzegorz XIII. Szkoła została utworzona na bazie działającego od 1570 r. w Wilnie kolegium jezuickiego, którym kierował Piotra Skarga.

[1501-1600] - 1576

Król Stefan Batory ustanawia stanowisko kartografa królewskiego. Pierwszym został Maciej Strubicz (1530-1604), współtwórca Wielkiej Mapy Księstwa Litewskiego.

[1501-1600] - 1576

Tycho Brahe (1546-1601), duński astronom, otwiera obserwatorium astronomiczne Uraniborg na wyspie Hven w Danii, w którym prowadzi liczne obserwacje i pomiary astronomiczne zanim wynaleziono teleskop i zegar wahadłowy. Według jego teorii Słońce i Księżyc krążą dookoła Ziemi. Tycho Brahe podał podstawy teoretyczne metody triangulacyjnej, był autorem podziałki transwersalnej. Niektórzy przypisują mu skonstruowanie sekstansu.

[1501-1600] - 1575

Profesor matematyki Jean de Merliers publikuje podręcznik do nauki geodezji w języku francuskim.

[1501-1600] - 1574

Anglik Humphrey Cole zbudował teodolit umożliwiający pomiar kąta poziomego i pionowego pomiędzy dwoma punktami i równoczesny odczyt wyników.

[1501-1600] - 1573

W Krakowie wydano książkę mistrza stawiarskiego z Mysłowic Olbrychta Strumieńskiego "O sprawie, sypaniu, wymieszaniu i rybieniu stawów, a także o przekopach, o wożeniu i prowadzeniu wody", w której podał m.in. zasady wykonania niwelacji i opisał narzędzia niwelacyjne.

[1501-1600] - 1572

Ukazał się pierwszy tom atlasu miast "Civitates Orbis Terrarum" Georga Brauna (1541-1622) i Franza Hogenberga (1535-90), w którym przedstawiono plany 530 miast. Braun był wydawcą i autorem tekstu, Hogenberg wydawcą i rytownikiem. W atlasie znajdują się m.in. widoki Poznania i Gdańska. Ostatni 6 tom dzieła ukazał się w 1617 r. Hogenberg wydał także (1579) pierwszy atlas drogowy Europy, w którym znalazły się 84 mapy.

[1501-1600] - 1572

Rafael Bombelli (1526-72), włoski matematyk, wydaje trzy pierwsze księgi dzieła pt. "Algebra", w którym podaje zasady działań (dodawania, odejmowania i mnożenia) na liczbach złożonych oraz zasadę mnożenia liczb o przeciwnych znakach.

[1501-1600] - 1571

Anglik Leonard Digges (ok. 1520-71), architekt, geodeta i wynalazca, konstruuje "przenośny kątomierz", nazwany teodolitus - protoplastę dzisiejszego teodolitu. W 1556 r. ukazała się praca Diggesa pt. "Tectonicum", w której opisał metody pomiarów geodezyjnych. W 1591 r. syn Diggesa wydał rozszerzoną wersję "Pantometrii", do której weszły księgi: "Longimetra", "Planimetra" i Stereometria" poświęcone geodezji i kartografii. W jednej z nich zaprezentowany jest opis i rysunek teodolitu i "szkieł perspektywicznych" poprzedzających wynalezienie teleskopu zwierciadlanego. Niektórzy historycy uważają, że Digges był także wynalazcą teleskopu (lunety), który ze względów militarnych utajniono.

[1501-1600] - 1570

Abraham Ortel, Abraham Ortelius (1527-98), flamandzki kartograf, wydaje "Theatrum Orbis Terrarum" pierwszy atlas w nowoczesnym ujęciu - zestaw zunifikowanych map pogrupowanych regionami. Wydanie z 1570 r. zawierało 70 map rozmieszczonych na 53 arkuszach. Terrarum "uwolniło" kartografię z wpływów "Geografii" Ptolemeusza.

[1501-1600] - 1569

Holenderski kartograf Gerhard Kremer, Mercator (1512-94), wydaje mapę świata - swoje największe dzieło kartograficzne. Mapa opracowana jest w skali ok. 1:21 mln (na równiku), składa się z 18 arkuszy wykonanych w odwzorowaniu nazwanym później jego imieniem (odwzorowanie walcowe, wiernokątne, południki i równoleżniki przedstawione są jako linie proste, prostopadłe do siebie). Mercator uważany jest za twórcę nowoczesnej kartografii.

[1501-1600] - 1567

W Indiach wykonywanie map wchodzi w zakres prac administracji państwowej. Todarmal i Muzaffar Khan wprowadzają system zbierania danych nt. ziem uprawnych, produkcji rolnej i dochodów. Wraz z pracami Shah Mansura (sher Shah Suris) zaowocowało to mapami wykonanymi w jednym systemie dla całego kraju.

[1501-1600] - 1565

Król Zygmunt August ustanawia na Litwie sądy ziemskie.

[1501-1600] - 1565

Pierwsza książka o miernictwie napisana w języku polskim - "Geometria to jest miernicka nauka" Stanisława Grzepskiego - filologa, humanisty i matematyka, profesora Akademii Krakowskiej.

[1501-1600] - 1562

Mapa Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego wykonana przez Stanisława Porębskiego - pierwsza polska mapa szczegółowa (skala ok. 1:250 000).

[1501-1600] - 1561

Martin Helwig (1516-74), pedagog i kartograf z Nysy, opracowuje na bazie własnych pomiarów mapę Śląska; znalazły się na niej m.in. 242 miasta, 25 wsi i 23 zamki.

[1501-1600] - 1557

Ogłoszenie "Ustawy na wołoki" (Ustawa włóczna) króla Zygmunta Augusta regulującej stosunki własnościowe na polskiej wsi na bazie prowadzonej pomiary włócznej.

[1501-1600] - 1557

Wacław Grodecki (1535-91), kartograf i zakonnik, opracował mapę ogólną Polski, będącą przeróbką mapy Polski w skali 1:1 mln Bernarda Wapowskiego (zmniejszenie mapy z 1526 r.), na której znalazły się nazwy 724 miejscowości. Mapę wykonano w rzucie prostopadłym i wydano w 1558 r. w Bazylei w oficynie Jana Oporyna. Wraz z dedykacją Grodeckiego trafiła do króla Zygmunta Augusta.

[1501-1600] - 1557

Jacob van Deventer (1505-75) rozpoczyna prace nad mapą topograficzną Holandii i Belgii. Była to pierwsza zuniformizowana mapa Holandii. Ukazała się w 250 arkuszach, prace zakończono w 1573 r. W pomiarach zastosowano triangulację.